Wat is Tibetaanse geneeskunde? (Sowa-Rigpa)

Tibetaanse geneeskunde is gebaseerd op een zeer systematisch en logisch kader dat een volledig inzicht laat zien in het lichaam – alsmede de relatie met de omgeving – en blijk geeft van een holistische benadering bij het zoeken naar oorzaken van ziekten.

Tibetaanse geneeskunde is zowel een wetenschap, een kunst, als een filosofie, die voorziet in een holistische benadering van gezondheidszorg.

Het is een wetenschap, omdat haar principes worden benoemd in een systematisch en logisch kader, gebaseerd op begrip van het lichaam in relatie met de omgeving. Het is een kunst, omdat het diagnostische methoden hanteert, die zijn gebaseerd op creativiteit, inzicht, verfijndheid en compassie van de behandelaar.

Het is ook een filosofie, omdat het de kernprincipes van het Boeddhisme omarmt zoals menslievendheid, karma en ethiek. De Boeddhistische filosofie gaat ervan uit dat alles in het universum voortdurend in beweging is – dat alle verschijnselen vergankelijk zijn, en dat het enige vaststaande de vergankelijkheid zelf is. Zoals Boeddha zei: Ongeacht of er nu perfecte wezens verschijnen of niet, het is een feit en een harde, noodzakelijke werkelijkheid van het bestaan, dat alle verschijningen van voorbijgaande aard zijn”.

Het is deze vergankelijkheid die ervoor zorgt, dat elk wezen lijdt op enig moment. Het lijden is in die zin niet toevallig, maar ontstaat door een specifieke oorzaak, vanuit dit of een vorig leven.

Alleen door voldoende studie en oprechte beoefening van de Dharma kan men worden bevrijd van de cyclus van geboorte, ouderdom, ziekte en dood, de vicieuze cirkel van het lijden.

De drie basis energieën

1. Loong (wind) ) is een van de drie basis energieën van lichaam en geest die de natuur van het luchtelement manifesteert. Deze energie kenmerkt zich door woorden als ruw, licht, koud, subtiel, hard en mobiel. Loong is verantwoordelijk voor de lichamelijke en mentale activiteiten zoals ademhaling, uitscheiden van urine, ontlasting, een foetus, menstruatie, spugen, boeren, spraak, het immuunsysteem, de bloedcirculatie, het hormoonsysteem en het functioneren van de vijf zintuigen. Loong(wind) energie wordt vooral geassocieerd met de vijf vaste organen en zes holle organen.

Er zijn vijf verschillende typen Loong energieën: leven ondersteunend, opgaand, alles doordringend, vuur begeleidend en neergaande reinigende wind. Wanneer de balans verstoord raakt kunnen er 42 verschillende soorten ziekmakende windenergieën ontstaan.

2. Tri-pa (gal) heeft wezenlijk de natuur van vuur. Kenmerkend zijn termen als olieachtig, scherp, heet, licht, stinkend, zuiverend en vloeibaar. Tri-pa is verantwoordelijk voor honger, dorst, spijsvertering en aanpassingsvermogen, bevordert lichaamswarmte, geeft glans aan de huid en voorziet in moed en doorzettingsvermogen, speciaal met ons metabolisme en vaatstelsel. Tri-pa is in het bijzonder verbonden met organen zoals lever, galblaas, maag en milt. Een disbalans in deze energie kan leiden tot 26 verschillende Tri-pa (galenergie) gerelateerde verstoringen.

3. Bae-kan (slijm)  is van nature koud. Kenmerkend: olieachtig, koel, zwaar, stomp, zacht, stevig en plakkerig. Bae-kan is verantwoordelijk voor een stevig lichaam, stabiliseert de geest, veroorzaakt slaap, verbindt en smeert gewrichten en genereert tolerantie. Het is de smeerolie voor het lichaam. Het lymfestelsel en centrale zenuwstelsel worden speciaal geassocieerd met organen als nieren, blaas, alvleesklier en de mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen. In totaal zijn er 33 verschillende verstoringen in deze Bae-kan (phlegm) energie mogelijk.

Verstoringen / disbalans

De basis energieën (Loong/wind, Tri-pa/gal, Bae-kan/slijm) kunnen verstoord raken, meestal door slechte voedingsgewoonten en een ongezonde leefstijl. Ook negatief denken en onbewuste processen in je hoofd kunnen de balans tussen de energieën verstoren. Deze drie basisverstoringen Duksum (3 vergiften) op het mentale vlak zijn begeerte (gehechtheid), haat (agressie) en onwetendheid (verwarring).

Relatie tussen Duksum en de drie basis energieën

Een gezond lichaam

Sowa rigpa (de kunst en wetenschap van het genezen volgens de traditionele Tibetaanse geneeskunde, astronomie en astrologie) is gebaseerd op het op de juiste manier op één lijn brengen van de aspecten, zijnde de 3 basisenergieën, de 7 lichamelijke componenten en 3 uitscheidingen, tot een staat van evenwicht. Wanneer dat evenwicht is bereikt is het lichaam gezond en vrij van psychosomatische verstoringen, terwijl disbalans in één van deze energieën, een staat van verstoring of slechte gezondheid vormt.

།དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག་།  སངས་རྒྱས་སྨན་བླ་འགྲུབ་གྱུར་ནས་། 

།འགྲོ་བ་གཅིག་རྐྱང་མ་ལུས་པ་།   འདི་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག་།

Through these virtues soon became the nature of the Medicine Buddha.
Not a single being. All beings were freed from suffering.

།ཇི་སྲིད་ནམ་མཁའ་གནས་པ་དང་།  འགྲོ་བ་ཇི་སྲིད་གནས་གྱུར་བ་། 

།དེ་སྲིད་བདག་ནི་གནས་གྱུར་ནས་།   འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་པར་ཤོག་།།

For as long as the universe abides, as long as the world remains.
Just so long may I be there, resolving all beings’ sufferings.